ความมั่นคงของมนุษย์ (Human Security) หมายถึง การที่ประชาชนได้รับหลักประกันด้านสิทธิ ความปลอดภัย การสนองตอบต่อความจำเป็นขั้นพื้นฐาน โดยจะต้องปลอดจากความกลัว ปลอดจากความขาดแคลนหรือต้องการ และสามารถดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีศักดิ์ศรี
Human Security Network (HSN)
- ไทยเห็นว่าประเด็นความมั่นคงของมนุษย์สอดคล้องกับผลประโยชน์ของไทยในหลาย ๆ ด้าน อาทิ
การเป็นประเทศกำลังพัฒนาขนาดกลางที่มีแผนการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติที่เน้นมนุษย์เป็นศูนย์กลาง การมีระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตย และการมีรัฐธรรมนูญที่ให้ความสำคัญกับการเคารพสิทธิมนุษยชน ซึ่งไทยสามารถใช้เวที HSN ในการสะท้อนท่าทีในเรื่องดังกล่าวได้อย่างสร้างสรรค์ ไทยจึงได้เข้าเป็นสมาชิกร่วมก่อตั้งเครือข่ายความมั่นคงของมนุษย์ (Human Security Network- HSN)
- ไทยได้ดำรงตำแหน่งประธาน HSN ครั้งแรกเมื่อปี ๒๕๔๘ โดยกลุ่ม HSN นี้ เป็นกลุ่มที่ผลักดันให้เกิด
Freedom from want, freedom from fear and freedom to live in dignity โดยไทยให้ความสำคัญกับ freedom from want เป็นหลัก
- ไทยเป็นประธาน HSN ครั้งที่ ๒ ในวาระระหว่าง มิ.ย. ๒๕๕๘ – พ.ค. ๒๕๕๙ โดยมุ่งเน้นการชูบทบาท
สร้างสรรค์ของไทยและผลักดันในหัวข้อหลัก ดังนี้ (๑) ประเด็นสำคัญในวาระการพัฒนาที่ยั่งยืน ค.ศ. ๒๐๓๐ ที่เกี่ยวเนื่องกับความมั่นคงของมนุษย์ (๒) การป้องกันความเสี่ยงจากภัยพิบัติ (๓) สาธารณสุข (๔) หลักนิติธรรม และ (๕) การพัฒนาอย่างเป็นองค์รวม
- ในช่วงการเป็นประธานของไทย ไทยได้ร่วมกับสมาชิก HSN จัดทำและกล่าวถ้อยแถลงในนามกลุ่มใน
การประชุมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับ (๑) สันติภาพและความมั่นคง (๒) ผู้โยกย้ายถิ่นฐาน (๓) การส่งเสริมการให้ ความช่วยเหลือทางมนุษยธรรม และได้จัดการสัมมนาในประเด็นความมั่นคงของมนุษย์ในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก และกลุ่มสมาชิก HSN เมื่อ ๓๐ - ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๕๙ ในหัวข้อ “Asia-Pacific Regional Human Security Conference: Implementing a Human Security Approach to Realize the Sustainable Development Goals” เพื่อเป็นเวทีสำหรับผู้กำหนดนโยบายด้านการพัฒนาประเทศ หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม ตลอดจนองค์การระหว่างประเทศ ระดับภูมิภาค และหน่วยงานต่างๆ ของสหประชาชาติ ในการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ และบทเรียนที่ได้รับจากการนำแนวทางความมั่นคงของมนุษย์ มาใช้ทั้งในระดับประเทศ ระดับภูมิภาค และระดับระหว่างประเทศ ในการดำเนินการตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ของสหประชาชาติ โดยมีผู้เข้าร่วมกว่า ๑๐๐ คน จาก ๒๕ ประเทศ รวมทั้งจากองค์กรระหว่างประเทศ ภาคประชาสังคม และหน่วยงานภาครัฐของไทย
- เมื่อวันที่ ๙ มิ.ย. ๒๕๕๙ สโลวีเนียได้รับมอบตำแหน่งประธาน HSN ต่อจากไทยในวาระระหว่าง
มิ.ย. ๒๕๕๙ – พ.ค. ๒๕๖๐ ซึ่งไทยก็พร้อมจะร่วมมือกับสโลวีเนียและประเทศสมาชิกอื่นๆ ต่อไป
นโยบายการทูตสาธารณสุข
ประเทศไทยตระหนักถึงความสำคัญของประเด็นการทูตเพื่อสาธารณสุข (Health Diplomacy) ซึ่งเป็นอีกมิติหนึ่งของนโยบายต่างประเทศ เพื่อตอบสนองต่อกระแสของโลกปัจจุบัน ที่ประเด็นด้านสาธารณสุขไม่ได้เป็นเพียงประเด็นภายในประเทศของประเทศใดประเทศหนึ่งอีกต่อไป ดังนั้น การป้องกันและแก้ไขปัญหาสาธารณสุขจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างประเทศเข้าร่วมในการผลักดันนโยบายสาธารณสุขให้เป็นนโยบายระดับระหว่างประเทศ เพื่อส่งเสริมให้สามารถใช้ประเด็นสาธารณสุขเป็นเครื่องมือในการดำเนินนโยบายต่างประเทศ นอกจากนี้ ยังเป็นประเด็นที่ไทยสามารถมีบทบาทสร้างสรรค์ในเวทีระหว่างประเทศได้ และในทางกลับกันก็สามารถใช้การต่างประเทศเป็นเครื่องมือในการสร้างเสริมและยกระดับการสาธารณสุขภายในประเทศได้
ทั้งนี้ ประเด็นสาธารณสุขที่ไทยมีบทบาทสร้างสรรค์ อาทิ